Hơn 300 năm hình thành tên đất, trải qua biết bao thăng trầm của lịch sử, Hà Tiên được gắn với mỹ danh “thập vịnh cảnh” nổi tiếng từ xưa đã đi vào thơ ca, nhạc họa thu hút biết bao thi nhân, mặc khách viếng thăm. Nằm bên bờ vịnh Thái Lan, thành phố Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang như một đất nước Việt Nam thu nhỏ nhờ có địa hình đa dạng gồm: đồng bằng, biển đảo, đồi núi, biên giới…Với những mái ngói cổ rêu phong, Hà Tiên còn mang dáng dấp phố cổ với sự lặng lẽ, trầm mặc lẫn uy nghiêm của nhiều chứng tích lịch sử.
Ai đã đi du lịch Kiên Giang ghé thăm Hà Tiên, chắc hẵn không khỏi xuyến xao bởi phong cảnh hữu tình nơi đây. Vùng đất biên thùy nơi cực Nam Tổ quốc này hội tụ nhiều danh lam thắng cảnh, xin giới thiệu những địa điểm du lịch Hà Tiên tuyệt đẹp không thể bỏ qua.
Chùa Tam Bảo nằm ngay trung tâm TP Hà Tiên, tọa lạc tại số 75 Phương Thành, phường Bình San. Chùa được triều đình nhà Nguyễn ban biển sắc phong nên còn được gọi là Sắc Tứ Tam Bảo Tự – một trong 10 cảnh đẹp của Hà Tiên xưa nổi tiếng qua bài thơ “Tiêu Tự thần chung” (chuông sớm ở chùa vắng) do Mạc Thiên Tứ sáng tác năm 1737. Đây là ngôi chùa được Mạc Cửu cho xây dựng vào năm 1730 để mẹ của ông là bà Thái Thái phu nhân tu hành về già. Ngôi chùa xưa đã hỏng, chỉ còn dấu vết ở các bức tường thành. Chùa đã được trùng tu nhiều lần để có được diện mạo như hiện tại. Ngôi chùa ngày nay tuy không còn giữ được lối kiến trúc ban đầu, nhưng vẫn mang dáng vẻ thanh u, tĩnh mịch của chốn tu hành.
Khu lăng mộ dòng họ Mạc Cửu tọa lạc trên sườn núi Bình San, đường Mạc Cửu, phường Bình San, TP Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang, thuộc quần thể di tích Bình San được xếp hạng là khu danh thắng quốc gia từ năm 1989. Khu di tích lăng Mạc Cửu thờ dòng họ Mạc mà khởi đầu là Mạc Cửu, người đã có công khai phá mảnh đất Hà Tiên hơn 300 năm truớc. Lăng và đền thờ Mạc Cửu do Mạc Thiên Tích (con trai trưởng của Mạc Cửu) thiết kế, xây dựng từ năm 1735 đến năm 1739. Mặt tiền đền quay về hướng Đông, nơi có núi Tô Châu với dòng lưu thủy Đông Hồ, lưng tựa vào vách núi hình vòng cung vững chãi, bên trái là núi Bát Giác; bên phải là Đại Kim Dự. Quần thể lăng gồm: hệ thống đền thờ, lăng Mạc Cửu cùng với 59 lăng mộ lớn nhỏ khác là những người thân tộc và gắn bó với sự nghiệp dòng họ Mạc trên vùng đất Hà Tiên.
Phía trước lăng là một ao sen, theo tương truyền là do Mạc Cửu sai đào để lấy nước cho người dân Hà Tiên sử dụng. Ngôi đền thờ nhà Mạc mang một vẻ đẹp cổ kính, linh thiêng nhưng không kém phần tinh xảo bởi những nét chạm khắc cầu kì, uyển chuyển, đẹp đẽ. Vào đây tham quan, thắp một nén hương bày tỏ lòng thành kính, cảm nhận mùi khói hương lan tỏa trong gió mới thấy lòng bình an và thêm yêu lịch sử của đất nước.
Chùa Năm Ông ở Hà Tiên, tọa lạc tại số 52 Mạc Thiên Tích, phường Bình San. Còn được gọi là Miếu Quan Thánh Đế Quân do cộng đồng người Hoa lập nên, miếu rất linh nên dân địa phương sùng kính tôn thờ. Đồng thời cũng là một trong những ngôi chùa cổ nhất của Hà Tiên có từ thời Mạc Thiên Tích.
Thạch Động là một trong mười thắng cảnh của đất Hà Tiên xưa; thuộc địa phận phường Mỹ Đức, cách trung tâm thành phố Hà Tiên khoảng 4km. Do nằm bên quốc lộ 80 và cách biên giới nước bạn Campuchia chỉ khoảng 3km nên nơi đây rất thuận tiện đến trải nghiệm dụ lịch, khám phá kết hợp.
Thạch Động còn được gọi là Thạch Động Thôn Vân (động đá nuốt mây). Vào lúc sáng tinh mơ, những tảng mây trắng xốp nhẹ như bông bay qua đỉnh động rồi bị cản bởi vách đá cao đến 50m. Mây dừng lại rồi từ từ tỏa quanh cửa động, gây liên tưởng như hình ảnh miệng động đang nuốt mây.
Đứng ở lưng chừng núi, bạn có thể phóng tầm mắt nhìn toàn cảnh TP Hà Tiên, thấy các ngôi làng của người Campuchia dọc biên giới ẩn hiện dưới chân đồi, xa xa là cánh đồng lúa chín vàng bạt ngàn, cùng những cây thốt nốt lẻ loi vươn mình cao vút. Tất cả đã tạo nên một vẻ đẹp hoang sơ của Thạch Động, mang một vẻ đẹp đặc trưng của xứ Hà Tiên.
Chẳng biết tự bao giờ, người dân Hà Tiên tự hào: Thạch động chính là nơi khởi nguồn của câu chuyện cổ tích “Thạch Sanh chém Chằn” thấm sâu trong ký ức tuổi thơ. Vào trong Thạch Động, du khách sẽ vô cùng thích thú vì những thạch nhũ lâu ngày đã tạo nhiều hình thù thú vị: chằn tinh, Phật Bà Quan Âm…
Núi Đá Dựng nằm gần biên giới Việt Nam – Campuchia thuộc phường Mỹ Đức, TP Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang đã được xếp hạng Di tích quốc gia vào năm 2007. Từ TP Hà Tiên, theo đường Quốc lộ 80 (đường đi cửa khẩu quốc tế Xà Xía) đến gần Thạch Động (khoảng 7 km), rẽ phải và đi khoảng 2,5 km nữa là đến núi Đá Dựng.
Núi Đá Dựng là một khối đá vôi cao khoảng 100 m, nhìn từ xa như một hình thang cân với các vách đá dựng đứng. Núi còn có một tên gọi khác là Châu Nham Sơn và là nơi bắt nguồn của nhiều truyền thuyết và huyền thoại trong vùng.
Đường đi vào các hang động trong núi Đá Dựng có chỗ gần như dốc đứng, có đoạn lại như đổ xuống vực, quanh co, cũng có đoạn bạn phải lách qua hang đá chỉ một người lọt. Trong lòng núi có khoảng 14 hang động lớn nhỏ hình thành từ cấu trúc địa chất đặc biệt cũng như sự xâm thực và tác động của thiên nhiên trong một thời gian dài. Tới đây, bạn sẽ có một khoảng thời gian khá thú vị và được nghe kể những truyền thuyết gắn liền với hang động như hang Mẹ Sanh, hang Lê Công Gia, hang Bồng Lai, hang Thần Kim Quy…
Biển Mũi Nai là một trong số “Hà Tiên thập cảnh” xưa tọa lạc tại phường Pháo Đài, thành phố Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang. Bãi biển Mũi Nai chỉ cách trung tâm thành phố Hà Tiên khoảng 5km, đường đi khá dễ. Với không gian rất trong lành, mát mẻ biển Mũi Nai là điểm đến lý tưởng để du khách đến nghỉ ngơi thư giãn. Bãi biển Mũi Nai dài hơn 1km, thoai thoải, nước khá trong so với các bãi biển của miền Tây Nam bộ. Trên bãi là những vườn dừa rợp mát, có nhiều nhà hàng phục vụ ẩm thực với giá cả tương đối dễ chịu. Biển Mũi Nai phong phú hải sản nên vào buổi chiều, các tàu đánh cá nhỏ cập bến với nhiều sản vật vừa đánh bắt được. Khách có thể mua và nhờ nhà hàng chế biến để thưởng thức hương vị tươi ngon hấp dẫn.
Đầm Đông Hồ nằm về phía đông thành phố Hà Tiên cách 3km. Nơi đây là một trong những vùng đất ngập mặn đặc trưng của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Sự giao thoa giữa nước mặn từ biển chảy vào hòa với nước ngọt từ sông Giang Thành cùng với các kênh: Rạch Giá – Hà Tiên, Vĩnh Tế tạo thành môi trường lý tưởng cho nhiều sinh vật sinh sống. Đầm Đông Hồ đã tạo nơi trú ngụ và sinh sản của nhiều loại sinh vật như tôm, cua, cá, ốc, lươn… Đây là nơi có giá trị đặc biệt về môi trường sinh thái, tính đa dạng sinh học cao không chỉ của riêng Kiên Giang mà của cả Việt Nam.
Cùng với núi Tô Châu, Đông Hồ Ấn Nguyệt đi vào thơ ca, lòng người hàng trăm năm. Du khách tìm đến đầm Đông Hồ để trải nghiệm làm một ngư dân thực thụ đi đánh bắt cá, tôm. Nếu bạn là người yêu thích thơ văn hay muốn tìm hiểu về đất nước Hà Tiên thì xin mời ghé vào thăm Nhà lưu niệm Đông Hồ, tọa lạc tại bờ Đông Hồ, nơi lưu trữ nhiều pho sách viết về Hà Tiên của đôi thi sĩ tài hoa đất Hà Tiên: Đông Hồ – Mộng Tuyết.
Núi Tô Châu tọa lạc ở phía Tây đầm Đông Hồ, thuộc phường Tô Châu, TP Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang. Tô Châu bao gồm hai ngọn là Đại Tô Châu và Tiểu Tô Châu. Đại Tô Châu tuy cao hơn nhưng lại mang vẻ nhún nhường trước Tiểu Tô Châu tràn đầy sức sống. Nằm sát đầm Đông Hồ, Tiểu Tô Châu lúc nào cũng như đang soi mình xuống mặt nước mênh mông sâu thẳm để làm duyên.
Gần trên đỉnh Tiểu Tô Châu lộng gió có hai ngôi chùa thuộc hệ phái Khất sĩ là Tịnh xá Ngọc Tiên và Tịnh xá Ngọc Đăng nằm ẩn mình dưới vườn cây xanh rợp bóng. Từ trên đỉnh núi này, du khách có thể phóng tầm mắt nhìn thấy toàn cảnh Hà Tiên trập trùng giữa biển trời mây nước.
Dưới chân núi là cầu Tô Châu kiên cố nối liền cửa sông Giang Thành tạo sự thuận lợi cho việc đi lại, và làm cho bức tranh phong cảnh Hà Tiên từ phía Giang Thành – Đông Hồ càng thêm quyến rũ hơn đến du khách xa gần mỗi khi có dịp ghé Hà Tiên.
Quần đảo Hải Tặc thuộc xã Tiên Hải, thành phố Hà Tiên, nằm cách đất liền gần 28 km còn vẹn nguyên vẻ hoang sơ, môi trường trong làng cùng những làng chài nằm yên bình dưới cánh rừng nhiệt đới. Quần Đảo Hải Tặc có 16 hòn đảo lớn nhỏ, trong đó Hòn Tre Lớn (hòn Đốc) là đảo lớn và đông dân cư nhất ở quần đảo. Để tới đảo, du khách phải di chuyển hơn một tiếng bằng tàu cao tốc từ thành phố Hà Tiên.
Đúng như tên gọi, đảo Hải Tặc gắn liền với nhiều câu chuyện và những bí ẩn liên quan đến nạn cướp biển và là nơi cất giấu kho báu. Ngày nay du lịch Đảo Hải Tặc, bạn được hòa mình vào biển xanh cát trắng nắng vàng, trải nghiệm cuộc sống yên bình của ngư dân miền biển Tây Nam Tổ quốc và được thưởng thức các sản vật tươi sống do chính người dân nơi đây đánh bắt về phục vụ.
Chợ đêm Hà Tiên cũ nằm trải dài trên mặt tiền đường Trần Hầu đã được di dời vào khu kênh tròn, đô thị mới Hà Tiên. Sở hữu hơn 500 gian hàng đều được thiết kế bởi hình vẽ bắt mắt, nhiều màu sắc khác nhau tạo nên không gian tươi trẻ, đa màu, chợ đêm Hà Tiên hiện là khu chợ đêm quy mô lớn bậc nhất khu vực Miền Tây Nam Bộ.
Đến với các quầy ẩm thực, du khách không lo ngại vấn đề “chặt chém” vì giá cả đã được niêm yết rõ trong thực đơn (menu). Đồ ăn ở chợ khá đa dạng, bạn có thể tìm thấy tất cả món ăn đường phố phổ biến ngay tại khu ẩm thực như kem que, xúc xích, mực rán, tôm xiên, bắp rang bơ, bánh tráng nướng…Đừng quên thưởng thức những món ăn dân dã đậm bản sắc dân tộc Khmer và Hoa của người Hà Tiên như bún kèn, cà xỉu, gỏi cá trích, hủ tiếu hấp, bánh thốt nốt, bánh tằm…đã trở thành thương hiệu. Cũng tại Chợ đêm, du khách sẽ được thưởng thức nguồn hải sản tươi ngon, phong phú với giá cả phải chăng.
Bên cạnh đó, nhờ lợi thế giáp ranh Campuchia, gần Thái Lan, du khách còn có cơ hội mua sắm các mặt hàng Thái, Cam ngay trên đất Việt. Đây là điểm vô cùng đặc biệt mà rất ít chợ đêm đang hoạt động tại Việt Nam có được. Chợ đêm Hà Tiên mở cửa tất cả các ngày trong tuần từ 14 giờ đến 24 giờ. Định kỳ tối thứ 7, chủ nhật hàng tuần sẽ diễn ra chương trình văn hoá ca nhạc để thu hút du khách.